Ocena gotowości technologicznej
TRL (ang. Technology Readiness Level) w tłumaczeniu na język polski oznacza Poziom Gotowości Technologicznej. Jest to metodyka, mierzona w 9-stopniowej skali, służąca określeniu etapu rozwoju (dojrzałości technologicznej) projektu czy technologii.
Poziomem TRL1 oznacza się etap rozpoczęcia badań naukowych, gdzie często są to badania podstawowe danego zjawiska. Następnie, na poziomach TRL2-3 poszukuje się możliwości praktycznego wykorzystania wyników badań, które wchodząc na poziom TRL4 prowadzą do uzyskania prototypu podlegającego wstępnej weryfikacji. Na dalszych poziomach dojrzałości prototyp jest udoskonalany i testowany. Technologia mająca TRL9 oznacza gotowe do wdrożenia rozwiązanie, będące przedmiotem wprowadzenia na rynek.
Ocena TRL istotnie wpływa na możliwość rozwoju technologii czy projektu. Ścisłe zdefiniowanie kryteriów przypisania do danego poziomu dojrzałości jest obiektywnym narzędziem weryfikacji tego w jakim miejscu rozwoju znajduje się technologia. Na podstawie skali TRL inwestorzy i instytucje finansowe mogą ocenić, czy dane rozwiązanie jest tylko wstępną koncepcją, czy prototypem, a to z kolei determinuje poziom nakładów inwestycyjnych na prace badawczo-rozwojowe w projekcie.
Analiza TRL pomaga także w planowaniu strategii ochrony rozwiązania oraz dobieraniu narzędzi wspierających proces rozwojowy. Zwykle rozwiązanie będące na poziomie
TRL 3-4 zdefiniowane jest przez zespół cech technicznych i nadaje się do oceny zdolności patentowej, czy wstępnej oceny barier we wdrożeniu.
Pomoc w ocenie gotowości technologicznej
Zespół kancelarii FGGH IP pomaga w ocenie stopnia dojrzałości technologicznej rozwiązania, a poprzez badania patentowe możemy zasugerować obszary, w których warto prowadzić prace badawcze.
Nasze doświadczenie w biznesie i uczestnictwo w zespołach projektowych pozwala nam na zrozumienie potrzeb pracowników R&D, doradzamy i wspieramy ich twórcze wysiłki na drodze zamiany pomysłów na produkty.
Chcemy towarzyszyć w rozwoju innowacji od samego początku, minimalizując ryzyka związane z wdrożeniem produktu na rynek. Zapraszamy do współpracy, służymy klientom naszą wiedzą i doświadczeniem oraz pomagamy w sprostaniu wszelkim wyzwaniom na drodze komercjalizacji.
Poziom gotowości technologicznej – jak to wygląda od strony prawnej?
Poziom Gotowości Technologicznej (TRL – Technology Readiness Level) to 9-cio stopniowa metodyka oceny stopnia dojrzałości technologii, pozwalający obiektywnie stwierdzić w jakim miejscu rozwoju znajduje się dane rozwiązanie. W ujęciu prawnym ocena TRL odgrywa istotną rolę, zwłaszcza w kontekście finansowania projektów badawczo-rozwojowych oraz współpracy pomiędzy jednostkami naukowymi a przemysłem. Osiągnięcie określonego poziomu TRL może być wymagane przez instytucje finansujące, takie jak fundusze europejskie, co ma bezpośredni wpływ na kwalifikowalność projektu do wsparcia.
Z punktu widzenia ochrony własności intelektualnej, projekty w początkowej fazie rozwoju powinny zostać zabezpieczone prawnie pod kątem umów o poufności, uregulowania kwestii praw do wyników badań czy wynagrodzenia za korzystanie z wynalazku. Na poziomie gotowości technologicznej między TRL3-4 technologie powinny zostać przebadane pod kątem zdolności patentowej, czyli oceny czy cechy techniczne prototypu są na tle stanu techniki nowe i nieoczywiste. Jeśli badanie zdolności patentowej jest pozytywne, wówczas powinno się rozważyć dokonanie zgłoszenia patentowego.
Czas do osiągnięcia wyższych poziomów TRL może być również istotnym czynnikiem przy ustalaniu strategii ochrony wynalazku, zwłaszcza w kontekście potencjalnych rynków zbytu. Jeśli jest on dłuższy niż 12 m-cy, to zaleca się aby przed upływem 12-tego miesiąca, licząc od daty dokonania zgłoszenia wybrać procedury prawne umożliwiające zabezpieczenie potencjalnych rynków zbytu, na przykład zgłoszenie wynalazku w trybie międzynarodowym. Dzięki temu korzystając z pierwszeństwa z dokonanego zgłoszenia można będzie ubiegać się o ochronę rozwiązania w ponad 150 krajach. Technologie i produkty na wyższych poziomach TRL powinno się też sprawdzić pod kątem oceny barier we wdrożeniu, aby móc ewentualnie dokonać modyfikacji rozwiązania w celu uniknięcia kolizji z prawami wyłącznymi należącymi do osób trzecich. W sytuacji, kiedy mamy do czynienia z wynalazkiem zależnym, warto podjąć negocjacje z właścicielem patentu, w celu uzyskania licencji.
Na proces przechodzenia technologii przez kolejne etapy TRL mogą mieć również wpływ regulacje prawne dotyczące oceny zgodności z normami czy uzyskania certyfikacji albo, w przypadku produktów farmaceutycznych czy środków ochrony roślin pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. Warto zadbać o ustalenie jakiego rodzaju informacje o rozwiązaniu będą stanowiły know-how, a jakie będą publicznie dostępne bez uszczerbku dla możliwości objęcia rozwiązania ochroną za pomocą praw własności przemysłowej.
Prawne aspekty związane z poziomem gotowości technologicznej powinny być starannie analizowane na każdym etapie rozwoju technologii, tak, aby móc zabezpieczyć prawa wyłączne do rozwiązania oraz uniknąć barier we wdrożeniu rezultatów projektu.