Prawa autorskie
Prawa autorskie to zbiór praw przysługujących twórcom do stworzonych przez nich utworów w rozumieniu ustawy prawo autorskie. Ustawa wymienia przykłady utworów, wskazując, że mogą to być w szczególności utwory literackie, plastyczne, muzyczne, architektoniczne, fotograficzne, czy też wzornictwo przemysłowe. Programy komputerowe są również chronione na gruncie tej ustawy.
Należy zwrócić uwagę na moment powstania praw autorskich do utworu. Otóż utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia utworu. Do powstania ochrony nie jest wymagane podjęcie żadnych działań ze strony twórców. Prawo autorskie nie wymaga rejestracji w instytucji własności intelektualnej. Innymi słowy, prawa autorskie do utworu przysługują twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności. Ochrona ta wynika z samego faktu stworzenia utworu przez autora.
Bez zgody twórcy osoby trzecie nie mogą eksploatować (kopiować, rozpowszechniać, modyfikować) utworów do celów komercyjnych.
Prawo autorskie rozróżnia autorskie prawa osobiste oraz majątkowe. Prawa majątkowe dają twórcy możliwość czerpania korzyści finansowych z eksploatacji utworu. Prawa te są zbywalne. Natomiast prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie więź twórcy z jego utworem, zapewniając mu prawo do autorstwa oraz nienaruszalności treści utworu .
Przestrzeganie praw autorskich jest szczególnie istotną kwestią w dobie cyfryzacji i łatwego dostępu do treści.
W przypadku naruszenia praw autorskich twórcy przysługuje prawo dochodzenia roszczeń odszkodowawczych.
Dlatego też w przypadku korzystania z cudzego utworu należy i uzyskać zgodę autora i ustalić zasady wnoszenia opłat. Najczęstszą formą upoważnienia do korzystania z praw autorskich jest zawarcie umowy licencyjnej.
Jak najczęściej dochodzi do naruszenia praw autorskich?
Do naruszenia praw autorskich dochodzi w sytuacji korzystania z chronionych utworów bez zgody ich twórców lub posiadaczy praw. W erze cyfrowej, częste przypadki naruszeń dotyczą nielegalnego pobierania i udostępniania plików muzycznych, filmów, książek oraz oprogramowania.
Z naruszeniem praw autorskich mamy także do czynienia w przypadku kopiowania treści z Internetu, takich jak artykuły, zdjęcia czy grafiki, bez uzyskania licencji lub wskazania źródła pochodzenia i autorstwa.
Prowadząc działalność gospodarczą należy pamiętać o przestrzeganiu praw autorskich i nabyciu licencji na oprogramowanie, czy korzystanie z projektów graficznych stanowiących utwór.
Jak egzekwować prawa autorskie?
Egzekwowanie praw autorskich jest kluczowym elementem ochrony interesów twórców i posiadaczy praw. Co można zrobić gdy już doszło do naruszenia praw autorskich?
Na wstępie należy ustalić jaki był sposób, miejsce i charakter naruszenia. Kolejnym krokiem jest sformułowanie roszczeń w zależności od tego czy naruszone zostały prawa autorskie osobiste lub majątkowe.
W przypadku stwierdzenia naruszenia, pierwszym krokiem jest zazwyczaj wysłanie formalnego wezwania do zaprzestania naruszeń. W przypadku naruszenia osobistych praw autorskich, twórca może domagać się od naruszyciela usunięcia naruszenia oraz jego skutków, np. poprzez złożenie publicznego oświadczenia.
Z kolei uprawniony z praw autorskich majątkowych może domagać się:
- Naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych albo poprzez
- Zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które byłoby należne w zamian za udzielenie zgody na korzystanie z utworu.
Jeśli wezwanie nie przyniesie skutku, właściciel praw autorskich może podjąć dalsze kroki prawne na drodz sądowej. Proces sądowy może skutkować nałożeniem sankcji finansowych na naruszyciela, a także do wydania nakazu sądowego, który uniemożliwia dalsze korzystanie z chronionego utworu. W przypadku działalności w Internecie, właściciele praw mogą również zwrócić się do operatorów serwisów o usunięcie nielegalnych treści.
Znajomość zasad regulujących prawa autorskie oraz skutków ich naruszania przyczynia się do zmniejszenia liczby przypadków nieautoryzowanego korzystania z utworów. Skuteczne egzekwowanie praw autorskich wymaga podjęcia odpowiednich kroków prawnych celem ochrony praw autorskich twórców.
Doradztwo w zakresie praw autorskich
Zapewniamy kompleksowe doradztwo w zakresie:
⦁ identyfikacji utworów podlegających ochronie i komercjalizacji,
⦁ przygotowaniu umów z twórcami (o stworzenie dzieła, przeniesienie praw, licencyjnych, o komercjalizacji), jak też
⦁ opracowaniu regulaminów wynalazczości.
Z praktyki wiemy, że zapewnienie ochrony przed nieuczciwym wykorzystaniem utworu już na tym początkowym etapie jego tworzenia, jak też zadbanie o uregulowanie praw stanowią warunek zapewnienia przedsiębiorcy możliwości jego legalnej eksploatacji, z zachowaniem pełnej wyłączności.
Prawa autorskie – na co zwracamy uwagę, doradzając naszym Klientom?
Współpracując z klientami w zakresie praw autorskich, rozpoczynamy od audytu celem zidentyfikowania i uporządkowania posiadanego portfolio praw, potencjału twórczego przedsiębiorcy, uregulowania praw z twórcami i zabezpieczenie ich zgodnego z prawem, komercyjnego, wykorzystywania w biznesie. Bierzemy udział w negocjacjach, a razie sporu sądowego – reprezentujemy klientów przed sądami cywilnymi w sporach o poszanowanie praw autorskich lub zwalczanie ich nieuczciwego wykorzystania przez osoby trzecie. Walczymy również o wynagrodzenia należne twórcom lub przedsiębiorcom. Przygotowujemy analizy i opinie prawne.
Wiemy, jak ważne jest budowanie dobrych relacji biznesowych z twórcami, pracownikami, podwykonawcami. Zdajemy sobie sprawę z tego, jak wiele można zyskać, jeśli odpowiednio zadbamy o zapewnienie twórcom warunków do kreatywnej pracy, a następnie o uregulowanie praw własności, z poszanowaniem praw osobistych i majątkowych każdego z podmiotów uczestniczących w procesie twórczym. Mamy świadomość tego, jak duże znaczenie dla rozwoju biznesu ma dobrze zabezpieczona twórczość.